Sprawy karne / Końcowe zaznajomienie z materiałami postępowania
Końcowe zaznajomienie z materiałami postępowania
Każda osoba, której stawiany jest zarzut karny i która jest przesłuchiwana jako podejrzana o popełnienie przestępstwa słyszy (a przynajmniej powinna usłyszeć) od prowadzącego czynność pytanie „czy będzie Pan/i składać wniosek o końcowe zaznajomienie”. O tym dlaczego warto taki wniosek złożyć i na czym takie „końcowe zaznajomienie” polega w dalszej części artykułu.
Zgodnie z art. 321 kodeksu postępowania karnego „Jeżeli istnieją podstawy do zamknięcia śledztwa, na wniosek podejrzanego lub jego obrońcy o końcowe zaznajomienie z materiałami postępowania, prowadzący postępowanie powiadamia podejrzanego i obrońcę o terminie końcowego zaznajomienia, pouczając ich o prawie uprzedniego przejrzenia akt w terminie odpowiednim do wagi lub zawiłości sprawy, określonym przez organ procesowy.”
Końcowe zaznajomienie z materiałami jest bardzo ważną czynnością z pkt widzenia podejrzanego, bowiem jest to pierwsza okazja do zetknięcia się z całością zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Jednocześnie jest to najczęściej ostatni moment żeby zapoznać się z aktami postępowania zanim prokurator skieruje je wraz z aktem oskarżenia do sądu.
Kto może złożyć wniosek o końcowe zaznajomienie z materiałami postępowania?
Wniosek taki może złożyć podejrzany (zatem osoba, której postawiono zarzut i przesłuchano w charakterze podejrzanego) albo jego obrońca.
Kiedy najlepiej złożyć wniosek o końcowe zaznajomienie?
Pierwszą (i najlepszą) okazją do złożenia wniosku o końcowe zaznajomienie jest przesłuchanie w charakterze podejrzanego – wówczas możemy złożyć taki wniosek do protokołu przesłuchania. Jednak jeżeli z jakichś względów tego nie zrobiliśmy, wniosek taki można złożyć w każdym czasie do czasu zakończenia fazy tzw. postępowania przygotowawczego. Warto się jednak pośpieszyć, bo od postawienia zarzutu i przesłuchania podejrzanego do wniesienia aktu oskarżenia do sądu najczęściej nie mija wiele czasu.
Czy akta mogą być udostępnione w drodze elektronicznej?
Tak – w celu przejrzenia akt prokurator może udostępnić akta w postaci elektronicznej (art. 321 par. 1 kpk).
W jakim terminie powinien zostać wyznaczony termin końcowego zaznajomienia z materiałami postępowania?
Przepis nie określa precyzyjnie jaki czas powinien upłynąć od daty złożenia wniosku do udostępnienia akt. Ważne jest natomiast, że termin zaznajomienia podejrzanego z materiałami postępowania powinien być tak wyznaczony, aby od daty doręczenia zawiadomienia o nim podejrzanemu i jego obrońcy upłynęło co najmniej 7 dni.
Co się stanie jeżeli nie stawię na termin końcowego zaznajomienia z materiałami postępowania?
Nieusprawiedliwione niestawiennictwo podejrzanego lub jego obrońcy nie tamuje dalszego postępowania, zatem prokurator będzie dalej prowadził postępowanie i skieruje akt oskrżenia do sądu.
Co się stanie jeżeli prokurator pomimo wniosku nie wyznaczy terminu końcowego zaznajomienia z materiałami postępowania?
To poważne uchybienie mogące skutkować zwrotem aktu oskarżenia z sądu z powrotem do fazy postępowania przygotowawczego.
Czy w związku z końcowym zaznajomieniem z materiałami postępowania przysługują mi jeszcze jakieś uprawnienia?
Tak - W terminie 3 dni od daty zaznajomienia podejrzanego z materiałami postępowania strony mogą składać wnioski o uzupełnienie śledztwa. Jeżeli natomiast nie zgłosimy takich wniosków i nie zachodzi potrzeba uzupełnienia śledztwa, prokurator wyda postanowienie o jego zamknięciu, a następnie skieruje akt oskarżenia do sądu.